pierwsza mysla jaka przyszla mi do glowy po obejrzeniu 'cesarza i zabojcy' bylo cos w stylu: 'po jaka cholere yimou zhang krecil 'hero'?', skoro trzy lata wczesniej kaige chen stworzyl dzielo wybitne, poruszajace ten sam temat i nie stojace w sprzecznosci z wczesniejszymi dokonaniami chinskiej piatej generacji. obaj tworcy w swoich filmach wprowadzaja pewna niejednoznacznosc w ocenach cesarza i jego przeciwnikow, ale chen robi to w sposob zdecydowanie bardziej wiarygodny. kluczowa postacia czyni nie bohaterow tytulowych, ale grana przez gong li lady zhao, bohaterke najpierw zafascynowana, a nastepnie okrutnie rozczarowana wladca krolestwa qin. ying zheng jawi sie najpierw jako odwazny i zdeterminowany cesarz, ale z czasem swym postepowaniem udowadnia, ze podstep i okrucienstwo nie sa mu obce. czlowiek, z ktorym przyjdzie mu sie zmierzyc jest jego zupelnym przeciwienstwem - bylym bezwzglednym morderca, z czasem coraz bardziej brzydzacym sie zabijaniem. przyznam, ze dawno zaden filmowy pojedynek nie zrobil na mnie takiego wrazenia - rezyser buduje go tak naprawde przez caly film i zaskoczenie jakie nagle mi zaserwowal bylo tym bardziej przyjemne ;). caly film jest zreszta pelen podobnych scen - pieknych i jednoczesnie chwytajacych za gardlo. poczatkowa bitwa zostawiajaca daleko w tyle hollywoodzkie produkcje z 'wladca pierscieni' na czele, torturowanie jing ke, znalezienie dzieci przez lady zhao czy koncowy pojedynek to tylko kilka fragmentow, o ktorych zapomniec nie sposob. duza w tym zasluga trojki glownych aktorow - gong li jak zwykle elektryzujaca, piekna i jednoczesnie bardzo ludzka; fengyi zhang nie tak wewnetrznie rozdarty jak w 'zegnaj moja konkubino', ale jako staczajacy sie na dno zabojca jest niesamowicie wiarygodny; oraz xuejian li laczacy w swojej roli szalenstwo gary'ego oldmana z 'leona' i 'piatego elementu' - ktory jest tak sugestywny, ze zaraz po zakonczeniu filmu chce sie go obejrzec jeszcze raz dla samej jego kreacji. to wszystko i cala reszta - wysmienite zdjecia i muzyka, kapitalny montaz, perfekcyjny scenariusz i pelna energii rezyseria sprawiaja, ze nie chce sie wiecej wracac do 'hero', ktory sprawia przy dziele chena wrazenie efekciarskiej banki mydlanej. 'cesarz i zabojca' jest idealnym wysokobudzetowym widowiskiem - ambitnym, poruszajacym i trzymajacym za gardlo od pierwszej do ostatniej minuty. jedno z ostatnich, jezeli nie ostatnie wielkie dzielo piatej generacji - jeden z tych obrazow, ktore kazdy szanujacy sie kinoman chociaz raz w zyciu powinien obejrzec. szczerze polecam :)